[FreeKick2002] ตะไคร้หอม

ข้อมูลทางพฤกษศาสตร์หลักฐานทางวิทยาศาสตร์ การใช้ตะไคร้หอมไล่ยุงเอกสารอ้างอิง

 

ข้อมูลทางพฤกษศาสตร์

ชื่อวิทยาศาสตร์	Cymbopogon nardus (Linn.) Rendle, Cymbopogon winterianus Jowitt.
ชื่อวงศ์	Gramineae
ชื่ออังกฤษ	Citronella grass
ชื่อท้องถิ่น	จะไคมะขูด, ตะไครมะขูด, ตะไคร้แดง

 

หลักฐานทางวิทยาศาสตร์

1.  ฤทธิ์ไล่ยุงและแมลง

                    น้ำมันตะไคร้หอม (Citronella oil) ซึ่งเป็นน้ำมันหอมระเหยสกัดจากต้นตะไคร้หอมสามารถใช้ไล่แมลงได้ (1)  ครีมที่มีน้ำมันจากใบตะไคร้หอม ความเข้มข้น 1.25, 2.5 และ 5% มีประสิทธิภาพในการป้องกันยุงกัด เมื่อทดสอบกับยุงก้นปล่อง โดยมีระยะเวลาในการป้องกัน นาน 2 ชม. และที่ความเข้มข้น 10% จะมีระยะเวลาในการป้องกันได้มากกว่า 4 ชม.  ตำรับครีมที่มีส่วนผสมของน้ำมันข่า 5 % น้ำมันตะไคร้หอม 2.5% และวานิลลิน 0.5%  จะมีประสิทธิภาพในการป้องกันยุงกัดได้เช่นกัน โดยมีระยะเวลาในการป้องกัน นานกว่า 6 ชม.  (2, 3) และเมื่อทดสอบกับยุงรำคาญ พบว่าตำรับครีมผสม สามารถป้องกันยุงกัดได้ดีกว่าครีมที่ไม่มีน้ำมันหอมระเหย  เมื่อนำน้ำมันหอมระเหยจากตะไคร้หอม มาทดสอบกับยุงที่เป็นพาหะของโรคมาลาเรีย ไข้เลือดออก และเท้าช้าง พบว่ามีผลป้องกันยุงกัดได้นาน 8-10 ชม. (4) และในการทดสอบกับยุงลาย พบว่าความเข้มข้นที่ผลในการป้องกันยุงได้ร้อยละ 50 (EC₅₀) และร้อยละ 95 (EC₉₅) มีค่าเท่ากับ 0.031 และ 5.259% ตามลำดับ และน้ำมันหอมระเหย ความเข้มข้น 1 % สามารถป้องกันยุงกัดได้ 75.19% (5)  สารสกัด 90% เอทานอลจากตะไคร้หอม และสารสกัดตะไคร้หอมที่ผสมกับน้ำมันมะกอกและน้ำมันหอมระเหยกลิ่นชะมดเช็ด เมื่อนำมาทดสอบกับยุงลายและยุงรำคาญตัวเมีย จะมีประสิทธิภาพในการไล่ยุงได้นาน โดยมีค่าเฉลี่ยช่วงเวลาอยู่ที่ 114-126 นาที นอกจากนี้ยังมีผลในการควบคุมกำจัดลูกน้ำยุงได้ด้วย (6)

                น้ำมันหอมระเหยจากตะไคร้หอม ความเข้มข้น 10% มีฤทธิ์ดีในการไล่ตัวอ่อนของเห็บ โดยให้ผลในการไล่ได้นานถึง 8 ชม.  (7)  นอกจากนี้ยังมีฤทธิ์ไล่แมลงที่จะมาทำลายเมล็ดข้าวที่เก็บไว้ได้ โดยไม่มีผลต่อคุณภาพของข้าว (8) ตะไคร้หอมยังมีฤทธิ์ไล่ผีเสื้อกลางคืน (9) และพวกแมลงบินต่างๆ ได้ (10)

2.  สารสำคัญในการออกฤทธิ์ไล่ยุง

น้ำมันตะไคร้หอมมีส่วนประกอบที่สำคัญในการออกฤทธิ์ คือ camphor (11, 12), cineol (13-15), eugenol (16-19), linalool (20), citronellal, citral (17)

3.  การทดลองทางคลินิกใช้ในการไล่ยุง

                มีการศึกษาผลของครีมที่มีส่วนผสมน้ำมันหอมระเหย 14% ในการทาป้องกันยุงรำคาญกับอาสาสมัคร 40 คน เปรียบเทียบกับครีมที่ไม่มีตัวยา พบว่าสามารถป้องกันยุงได้ 13 คน ในอาสาสมัครที่ทาครีม 20 คน ขณะที่อาสาสมัครที่ทาครีมที่ไม่มีตัวยา จะไม่สามารถป้องกันยุงได้ (21)

สถาบันวิจัยวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยีแห่งประเทศไทย ได้ทดลองประสิทธิภาพป้องกันยุงกัดของครีมตะไคร้หอม 14% พบว่ามีผลป้องกันยุงกัดได้นาน 2 ชม. ซึ่งใกล้เคียงกับครีมจากสารสังเคราะห์ (dimethyl phthatate 20% + diethyl toluamide 5%) (22)

4. ฤทธิ์ฆ่าแมลง

                น้ำมันหอมระเหยจากตะไคร้หอม เมื่อนำมารมเมล็ดถั่ว นาน 72 ชม.  มีผลฆ่าแมลง Callosobruchus maculatus ที่จะมาทำลายเมล็ดถั่วได้ น้อยกว่าร้อยละ 50 โดยไม่มีผลต่อการงอกของถั่ว (23) แต่มีผลต่อ parasite ของแมลงชนิดนี้มากกว่า (24)  สารสกัดตะไคร้หอมผสมกับสารสกัดจากเมล็ดสะเดา และข่า ในอัตรา 200 มล./น้ำ 20 ลิตร มีผลลดการเข้าทำลายของเพลี้ยอ่อนและหนอนเจาะฝักซึ่งเป็นแมลงศัตรูถั่วฝักยาวได้ แต่ไม่สามารถควบคุมการเข้าทำลายของแมลงวันเจาะต้นถั่ว (25)  สารสกัดตะไคร้หอม ความเข้มข้น 100 ppm จะให้ผลน้อยมากในการควบคุมแมลงศัตรูกะหล่ำ (26) แต่จะมีผลทำให้ไรแดงกุหลาบตายร้อยละ 95 ภายใน 20.70 ชม. (27)  นอกจากนี้สารสกัด10% เอทานอล (ต้นตะไคร้หอมแห้ง 200 ก./4 ลิตร)  จะให้ผลดีในการลดปริมาณของหมัดกระโดดซึ่งเป็นแมลงศัตรูคะน้า แต่มีแนวโน้มที่จะทำให้น้ำหนักของคะน้าลดลง (28) แชมพูที่ส่วนผสมของสารสกัดตะไคร้หอม สามารถฆ่าเห็บ หมัดในสัตว์เลี้ยงได้ (29)

5.  การทดสอบความเป็นพิษ

                    สารสกัดด้วยแอลกอฮอล์และน้ำ (1:1) จากต้นทำให้หนูตายครึ่งหนึ่งของจำนวนที่ทดลอง คือ 1 กรัม/กิโลกรัม (30)

 

การใช้ตะไคร้หอมไล่ยุง

1.  ใช้ต้นตะไคร้หอม ทุบวางไว้ข้างๆ

2.  ใช้สารสกัดตะไคร้หอมด้วยแอลกอฮอล์ ชุบสำลีวางไว้ใกล้ๆตัว

 

เอกสารอ้างอิง

1.        Cos ND.   Flea treatment composition for animals.   US Patent R 193, 986, 1980.

2.        กิตติพันธ์ ตันตระรุ่งโรจน์.  การพัฒนาตำรับยาทากันยุงจากสมุนไพร.  รวมบทคัดย่องานวิจัยการแพทย์แผนไทยและทิศทางการวิจัยในอนาคต สถาบันการแพทย์แผนไทย, 2543.

3.        วรรณภา สุวรรณเกิด และ กิตติพันธ์ ตันตระรุ่งโรจน์.  การศึกษาประสิทธิภาพของน้ำมันหอมระเหยจากสมุนไพรในการป้องกันยุงกัด.  วารสารโรคติดต่อ.  2537 ;20(1):4-11.

4.        Tyagi BK, Shahi AK, Kaul BL.  Evaluation of repellant activities of Cymbopogon essential oils against mosquito vectors of malaria, filariasis, and dengue fever in India.  Phytomedicine 1998;5(4):324-9.

5.        สมเกียรติ บุญญะบัญชา   กสิน ศุภปฐม  เอื้อมเดือน ศรีสุระพัตร.  การทดสอบประสิทธิภาพในการป้องกันยุงลาย (Aedes aegypti L.) ด้วยน้ำมันหอมระเหย 6 ชนิด โดยใช้เครื่องทดสอบสารป้องกันยุงที่ประดิษฐ์ขึ้น.  ว กรมวิทย พ  2540 ;39(1):61-6.

6.        เนาวรัตน์ ศุขะพันธุ์  สมคิด แก้วมณี  ไพโรจน์ เปรมปรีดิ์  สุชาติ อุปถัมภ์  ยุพา รองศรีแย้ม.  ประสิทธิภาพการแสดงฤทธิ์ของสารสกัดสมุนไพรในการขับไล่ยุง.  การประชุมวิชาการวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยีแห่งประเทศไทย ครั้งที่ 19, หาดใหญ่, 27-29 ตุลาคม 2536 : 480-1.

7.        Thorsell W, Mikiver A, Tunon H.  Repelling properties of some plant materials on the tick Ixodes ricinus L..  Phytomedicine 2006;13:132-4.

8.        Paranagama P, Abeysekera T, Nugaliyadde L, Abeywickrama K.  Effect of the essential oils of Cymbopogon citratus , C. nardus and Cinnamomum zealanicum on pest incidence and grain quality of rough rice (paddy) stored in an enclosed seed box.  J Food Agri Environ 2003;1(2):134-6.

9.        Sinchaisri N, Roongsook D, Areekul S.  Botanical repellant against the diamonback moth, Plutella xylostella L..  Kasetsart J (Witthayasan Kasetsart)  1988;22(5):71-4.

10.     Sugiura M, Ishizuka T, Neishi M.  Flying insect repellents containing essential oils.  Patent: Jpn Kokai Tokkyo Koho JP 2002 173,404, 2002:7pp.

11.     Masui K, Kochi H.   Camphor and tricyclodecane in deodorants and insect repelling compositions.  Patent: Japan Kokai-74 1974;100(239): 4.

12.     Schearer WR.   Components of oil of Tancy (Tanacetum vulgare) that repel colorado potato beetes ( Leptinotarsa Decemlineata).   J Nat Prod 1984;476:964-969.

13.     Scriven R, Meloan CE.   Determining the active component in 1,3,3-trimethyl-2-oxabicyclo [2,2,2] octane (cineole) that repels the American cockroach, Periphaneta americanna.   Ohio J Sci 1984;843:85-8.

14.     Verma MM.   The isolation and identification of a cockroach repellent in Bay leaves and a flourescence method for determination of protein in wheat.   Diss Abstr Int B 1981;41:4514.

15.     Hwang YS, Wu KH, Kumamoto J, Axclrod H, Mulla MS.   Isolation and identification of mosquito repellents in Artemisia vulgaris.   J Chem Ecol 1985;119:1297-306.

16.     Chogo JB, Crank G.  Chemical composition and biological activity of the Tanzanian plants, Ocimum suave .   J Nat Prod 1981;433:308-11.

17.     Vartak PH, Sharma RN.  Vapour toxicity and repellence of some essential oils and terpenoids to adults of Ades Algypti (L) (Doptera: Culicidae).  Indian J Med Res 1993;973:122-7.

18.     Tunon H, Thoreell W, Bohlin L.  Mosquito repelling activity of compounds occurring in Achillea Millefolium L. (Astraceae).   Econ Bot 1994;482:111-20.

19.     Marcus C, Lichtenstein EP.  Biologically active components of anise: toxicity and interactions with insecticides in insects.  J Agr Food Chem 1979;276:1217-23.

20.     Bower WS, Oretego F, You XQ, Evans PH.   Insect repellants from Chinese pickly ash Zanthoxylum bungenanum .   J Nat Prod 1993;566: 935-8.

21.     สมยศ จารุวิจิตรวัฒนา และคณะ.   ผลของการใช้ครีมตะไคร้หอมในการป้องกันยุงเปรียบเทียบกับครีมที่ไม่มีตัวยา .  หนังสือรวบรวมผลงานวิจัยโครงการพัฒนาการใช้สมุนไพรและยาไทยทางคลินิก ( 2525-36) มหาวิทยาลัยมหิดล, 2536: 63-8. 

22.     ศศิธร วสุวัต และคณะ.  ประสิทธิภาพป้องกันยุงกัดของครีมตะไคร้หอม วท.  วิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี   2533;5(2):62-7.

23.     Ketoh GK, Koumaglo HK, Glitho IA, Auger J, Huignard J.  Essential oils residual effects on Callosobruchus maculatus (Coleoptera: Bruchidae) survival and female reproduction and cowpea seed germination.  International J Trop Insect Sci 2005;25(2):129-33.

24.     Ketoh GK, Glitho AI, Huignard J.  Susceptibility of the bruchid Callosobruchus maculatus (Coleoptera: Bruchidae) and its parasitoid Dinarmus basalis (Hymenoptera: Pteromalidae) to three essential oils.  J Economic Entomology 2002;95(1):174-82.

25.     อรัญ งามผ่องใส  สุนทร พิพิธแสงจันทร์  วิภาวดี ชำนาญ.  การใช้สารฆ่าแมลงและสารสกัดจากพืชบางชนิดควบคุมแมลงศัตรูถั่วฝักยาว.  ว สงขลานครินทร์ วทท 2546 ;25(3):307-16.

26.     ชาญณรงค์ ศรีทรงเมือง.  การจัดการแมลงศัตรูพืชตระกูลกะหล่ำภายในสภาพโรงเรือนมุ้งตาข่าย.  รายงานการวิจัย สำนักงานคณะกรรมการวิจัยแห่งชาติ, 2002.

27.     กนก อุไรสกุล.  การใช้สมุนไพรบางชนิดยับยั้งการเจริญเติบโตของไรแดงกุหลาบ.  รายงานการวิจัย สำนักงานคณะกรรมการวิจัยแห่งชาติ , 2002.

28.     สุรัตน์วดี จิวะจินดา  ชัยณรงค์ รัตนกรีฑากุล  อุดม แก้วสุวรรณ์.  การควบคุมแมลงศัตรูผักโดยสารสกัดจากพืช.  สรุปผลการดำเนินงานวิจัย ทุนอุดหนุนวิจัยมหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร์ โครงการวิจัย KIP (KURDI INITIATED PROJECT) ประจำปี 2536, ณ ห้องประชุมคณะวิศวกรรมศาสตร์, วันที่ 16-19 พฤษภาคม 2537 1993:101-3.

29.     วสุ วิฑูรย์สฤษฎ์ศิลป์  ศุทธิชัย พจนานุภาพ.  แชมพูสมุนไพรสำหรับสัตว์เลี้ยง . โครงการพิเศษ คณะเภสัชศาสตร์ ม.มหิดล, 2545.

30.     Dhar MLOS, Dhar MN, Dhawan BN, Mehrotra BN, Srimal RC, Tandon JS.   Screening of Indian plants for biological activity.  Part IV.   Indian J Exp Biol 1973;11:43.

--
คิดถึงก็ตอบไม่ชอบก็delete ยังมีอีกเดี๋ยวส่งใหม่ จนกว่าจะคิดถึง...
--~--~---------~--~----~------------~-------~--~----~
You received this message because you are subscribed to the Google Groups "freekick2002" group.
To post to this group, send email to freekick2002@googlegroups.com
To unsubscribe from this group, send email to freekick2002-unsubscribe@googlegroups.com
For more options, visit this group at http://groups.google.com/group/freekick2002?hl=en
-~----------~----~----~----~------~----~------~--~---